Bitcoin, Blok Zinciri ve Madencilik üzerine kısa bilgiler

Bitcoin ve kripto paralar konusunda yazı yazmaya geç kalsam da yine de benim yorumumla bu konuya farklı bir bakış açısı getirmek istiyorum. Elektronik ortamda kodlanarak oluşturulmuş ve elektronik ortamda elde edilen, transfer edilen ve çıkartılan bir dijital para birimidir, Bitcoin. Herhangi bir merkez, kişi, kurum veya kuruluş tarafından kontrol altında değildir. Elektronik ortamda olduğundan dolayı bilinen para birimlerinin aksine basılı (banknot) bir para birimi değildir. Şuan itibari ile gelişen bir teknoloji olan kripto paralar gün geçtikçe çeşitlerinin arttığı gibi değerleri de artıyor. Bu konudaki ana başlıkları kısaca tanıyalım.

Kripto Para?

Kripto Para dediğimiz şey bildiğimiz TL, Dolar, Euro gibi bir para sistemidir. Fakat bu sistemi diğer para birimlerinden ayıran konu belirli kripto prensipleri sayesinde mümkün kılınan bir işlem ile dijital bilgi değişimi sağlamaktadır. Kripto olmasındaki amaç ise tüm parasal işlemlerin güven ortamında gerçekleştirilmesi ve yeni paraların oluşturulmasının kontrol altında yapılmasıdır. İlk kripto paramız 2008 yılında bulunan ve günümüzde oldukça popüler olan Bitcoin’dir. Toplamda şu anda 1300’den fazla kripto para birimi vardır.

Bitcoin?

Satoshi Nakamoto isimli (henüz tam olarak kim olduğu bilinmeyen) bir geliştirici tarafından 3 Ocak 2008 tarihinde yayına alınan matematiksel kanıta dayalı bir “elektronik” kripto para birimidir. Bitcoin, Kripto Paraların ilk örneğidir. Bitcoin’in en önemli özelliği ise merkezi bir yere bağlı olmamasıdır. Bu para biriminin en güzel yanı ise kimseye hesap vermeyen, kendi kurallarını koyan merkez bankaları tarafından fiziksel olarak üretilememesidir. Kısaca temeli Matematik olan bir para birimidir.

Sınırsız olarak Bitcoin üretilemez. Bitcoin protokolleri gereği madenciler tarafından yalnızca 21 milyon adet Bitcoin üretilebilir. Madenciler paraları buldukça şifrelerin kırılması daha da zorlaşıyor ve üretilme konusu daha da zor hale geliyor. Bu nedenle 21 milyonuncu Bitcoin’in üretilmesinin yaklaşık olarak 2140’lı yılları bulabileceği söz ediliyor.

Blok Zinciri (Blockchain)?

Şimdi bu konu aslında biraz karışık gelebilir ancak benim anladığım şekli ile en basite indirgemeye çalışacağım. Bitcoin’de para transferleri yapılırken bu transferlerin tutulduğu bir dijital kayıt defteri vardır. Bu kayıt defterine “blok” adını verelim. Bütün transferlerin sırasıyla tutulmasına da “Blok Zinciri” yani “Blockchain” adını verelim. Bu kayıt defterleri açık kaynaklı olduğu için herkes bu verilere rahatlıkla ulaşabilir. Bu kayıtlarda üç adet bilgi mevcut. Gönderenin hesap numarası, Alıcının hesap numarası ve gönderilen meblağ.

Bu kayıtların güvenli olmasını sağlayan konu ise açık kaynaklı bir yapı olduğu herkes tarafından tutulabilmesidir. Evet herkes kayıtçı olabiliyor ve bu kayıtlar birbirleri arasında devamlı senkron olduğu için birisi çıkıp kayıtlarda oynama yada aldatma yapamıyor.

Bitcoin başlığında temeli matematik olan bir para birimi demiştik. Peki bu sistem nasıl işler? Şimdi şunu düşünelim Ben, Ahmet’e 1 Bitcoin gönderdim, bu göndermeyi yapmadan evvel birçok kişiye daha para gönderdim ve aldım. Benim hesabımda kalan paranın ne kadar olduğunu sistemin bana kesin şekilde doğru gösterebilmesi adına hesabıma gelen ve hesabımdan giden bütün paraları hesaplayarak son sonucu bana göstermesi gerekiyor. İşte bu Bitcoin sistemindeki güvenli matematiksel yapıdır.

Bu sadece benim transferime bir örnekti. Aynı anda milyarlarca transferin gerçekleştiğini düşünürsek bu matematik problemlerinin aynı anda çözülmesi gerekiyor. Bu problemler “kriptografik bir hash fonksiyonu” ile üretiliyor ve çözülmeyi bekliyor. Hash konusunu kısaca anlatırsak, çok karışık ve değişik uzunluklardaki bilgileri, sabit uzunluktaki bir bilgiye dönüştürülmesi  demektir.

Madencilik?

Bu oluşturulan (SHA-256) krptografik hash algoritmalarının / problemlerinin çözülebilmesi için çok güçlü donanıma sahip bilgisayarlar gerekiyor. Normal şartlarda bir SHA-256 problemi bahsettiğimiz güçlü bir bilgisayar yaklaşık 10 dakikada çözebilir. Yalnız aynı anda milyarlarca problem çözülmesi gerektiği için epey bir işlemci gücü gerekmekte. İşte bu problemlerin çözülmesi işlemine de madencilik deniyor.

Peki neden madencilik yapıyoruz sorusuna en güzel cevap “ödüllendirme” kelimesidir. Madencilik yaparak bahsettiğim blokların yani kayıtların güvenli şekilde tutulmasına yardımcı olursanız sizin ve bu işi yapan kişilerin sayesinde yeni bitcoinler oluşturuluyor. Ve oluşturulan bitcoinler madencilerin hesaplarına paylaştırılıyor. Burada bizleri üzen olay ise işlemci gücünüz ne kadar çok olursa ödül kazanma kapasiteniz o kadar fazla oluyor.

Yani ne kadar işlemci gücü,  o kadar bitcoin ödül kazancı da diyebiliriz.

Faydalandığım içerik;

Barış Özcan’ın “Bitcoin insanlık tarihinin en önemli icadı olabilir mi? Videosu”